شرح مسئولیت های سرپرست کارگاه
(جلسه چهل و پنجم کانال حقوق مهندسی)
بازخوانی یک پرونده: (محکومیت سرپرست کارگاه-عدم رعایت مسائل ایمنی در کارگاه و اقرار اشتباه در دادسرا)
در سال ۱۳۹۱ مهندس عمرانی که پروانه اشتغال مهندسی هم نداشت در یک روزنامه، آگهی استخدامی مشاهده می کند که در آن ذکر شده بود «به یک مهندس عمران برای سرپرستی کارگاه ساختمانی در شمال تهران نیازمندیم» .
بنابراین به محل پروژه مذکور رفته و مشاهده می کند که دو سقف زیر زمین ساختمان بتن ریزی شده و عملیات، در مرحله اجرای سقف همکف می باشد.
ساختمان در منطقه پاسداران تهران واقع شده و طبق پروانه ساختمانی مقرر شده بود در ۱۲ طبقه و به متراژ۶۰۰۰ متر مربع بنا شود.
آقای مهندس محمدی ۲۸ ساله جهت مصاحبه و گفتگو نزد مالک، که از سازندگان فعال در منطقه شمال تهران بود، می رود .
مالک پس ازگفتگو و چند سوال در مورد شناسایی مصالح و نقشه خوانی از مهندس محمدی با مبلغ ۱٫۵ میلیون تومان در ماه به توافق می رسد و قرار می شود ایشان از ساعت ۸ صبح تا ۵ عصر در کارگاه حضور داشته باشند بنابراین بعنوان سرپرست کارگاه توسط مالک به پیمانکاران جز معرفی می شود. اما قراردادی بین آنها منعقد نمی گردد.
سازنده، برادر کوچک خود را نیز بعنوان مسئول بالاسر به سرپرست کارگاه معرفی می کند تا اگر مصالح یا ابزاری مورد نیاز بود با هماهنگی ایشان تهیه کند.
سرپرست کارگاه در اولین روز کاری خود اقدام به تهیه طرح اختلاط بتن برای بتن ریزی ستونها می کند و از دستگاه میکسر گازوئیلی موجود در کارگاه استفاده کرده تا بتن مورد نیاز ستونها را بسازد، .
در این بین سرپرست کارگاه از کارگرهای پیمانکار آرماتوربند بعنوان کارگر ساده جهت ساخت بتن استفاده می کرد که این موضوع باعث کاهش پیشرفت عملیات آرماتوربندی شده و از طرفی پیمانکار آرماتوربند به سرپرست کارگاه فشار می آورد تا برای ساخت بتن از کارگران دیگری استفاده نماید .
سرپرست کارگاه نیز طی تماس تلفنی با برادر کارفرما مجوز بکارگیری چند کارگر ساده را گرفته و در خصوص مبلغی بعنوان تنخواه جهت پرداخت هزینه های جاری کارگاه از جمله دستمزد کارگران با او صحبت می کند.
فردای آنروز سرپرست کارگاه دو کارگر با خود به کارگاه آورده و ضمن تشریح وظایف، در مورد دستمزدشان نیز با آنها به توافق می رسد.
در روز سوم یکی از کارگران جدید احساس می کند که سرعت چرخش میکسر کند است بنابراین تصمیم می گیرد .
با دست خود بتنیر را بچرخاند تا سرعت آن افزایش یابد در نتیجه اینکار و سهل انگاری کارگر، چهار انگشت او لای چرخ دنده های میکسر رفته و قطع می شود.
سرپرست کارگاه، کارگر خسارت دیده را با خودروی شخصی خود به بیمارستان می برد و پس از پانسمانِ دست چپ کارگر که چهار انگشت خود را از دست داده بود مبلغ ۳۰ هزار تومان نیز بعنوان دستمزد به او پرداخت کرده و با کارگر تسویه حساب می کند .
پس از مدتی کارگر اقدام به طرح شکایت در دادسرای کیفری کرده و علیه شخص سرپرست کارگاه با نام مهندس محمدی اقامه دعوی می کند. پرونده نیز به کلانتری منطقه ارجاع شده و افسر کلانتری به کارگاه مراجعه می کند و سرپرست کارگاه را به کلانتری می برد.
از آنجا که تاریخ جلسه دادرسی به سه روز بعد موکول می شود، مقرر می گردد سرپرست کارگاه تا آن روز در بازداشتگاه بماند مگر اینکه وثیقه ای به ارزش ۱۵۰ میلیون تومان تحویل دهد بنابراین مهندس محمدی تصمیم میگیرد با صاحب کار و برادرش تماس بگیرد .
ولی موبایل هیچ کدام از آنها در دسترس نبود در نتیجه از طریق پدر خود اقدام به تهیه وثیقه میکند (تا زمان تحویل وثیقه و اقدامات اداری و کارشناسی مربوط به آن، مهندس محمدی در بازداشتگاه به سر برد)
به هر حال جلسه دادرسی تشکیل می شود و پس از بررسی موضوع، مهندس محمدی به اشتباه و از روی بی اطلاعی از مباحث حقوقی و عواقب آن در دادسرا، اقرار می کند که کارفرمای کارگر است و دستمزد کارگر را شخصا پرداخت کرده است .
بنابراین محکوم به پرداخت ۷۰ درصد از دیه کارگر (۲۰ میلیون تومان) می شود چرا که دستگاه میکسر موجود در کارگاه دارای نقص و ناایمن بود .
بازپرس پرونده به سرپرست کارگاه توضیح می دهد که اگر اعتراضی به این رای ندارد پرونده با همین سهم تقصیر مختومه گردد .
مهندس محمدی نیز قبل از صدور رای با برادر صاحب کار بطور تلفنی صحبت کرده و ایشان پرداخت خسارت را شفاها بر عهده گرفته بود در نتیجه با این رای موافقت می کند و این موضوع صورتجلسه می شود.
پس از صدور رای، مهندس محمدی سعی می کند با صاحب کار و یا برادرش تماس بگیرد که بعلت عدم پاسخ گویی آنها موفق به اینکار نمی شود. وثیقه ارائه شده در کلانتری نیز به دادسرا تحویل می گردد.
مهندس محمدی به کارگاه ساختمانی باز می گردد و برادر سازنده را ملاقات کرده و مبلغ خسارت را از او می خواهد تا وثیقه پدرش آزاد گردد اما از طرف ایشان اینگونه پاسخ می شنود :
«تو در دادگاه محکوم به پرداخت خسارت شده ای پس خودت می بایستی آنرا جبران کنی» برادر بزرگتر نیز طی تماس تلفنی به مهندس محمدی می گوید: «در طول ۳ روزی که برای ما کار کرده ای مبلغ ۲۰ میلیون تومان خسارت از طرف شما وارد شده که قادر به پرداخت آن نیستیم ضمنا دیگر نیازی به حضور شما در کارگاه نیست» .
مهندس محمدی که دستش به جایی بند نبود مجبور به پرداخت ۲۰ میلیون تومان خسارت می شود.
آسیب شناسی پرونده:
طبق قانون کار و طبق رویه در محاکم قضایی، شخصی که کارگر را انتخاب کرده و دستمزد او را توافق می کند کارفرمای او به حساب می آید و نسبت به آن کارگر مسئول است بنابراین مهندس محمدی می بایست برای انتخاب کارگر و توافق دستمزدش از طریق صاحب کار اقدام می کرد .
پس از ایجاد حادثه نمی بایست کارگر به حال خود رها شود لازم بود مهندس محمدی ابتدا کارگر را توجیه می کرد که کارفرما و مالک این پروژه چه کسی است و اگر قرار است شکایتی داشته باشد علیه صاحب کار (نام صاحب کار) شکایت خود را مطرح کند در چنین شرایطی که کارگر از سواد لازم برخوردار نیست میبایست خود مهندس به همراه کارگر نسبت به تنظیم شکایت نامه اقدام کرده و اینگونه خود را از دعوای پرونده بیرون بکشد. ضمنا دستمزد بیشتری از حساب خود به کارگر پرداخت نماید .
ادامه آسیب شناسی پرونده:
زمانی که مهندس نزد قاضی رفت می بایست به کارفرما بودن خود اقرار نمی کرد و صاحب کار را بعنوان کارفرمای کارگر در دادسرا معرفی می نمود تا سهم تقصیر بین آنها نیز تقسیم شود.
همانطور که قبلا نیز گفته شد اقرار بالاترین دلیل است.
هرچند مهندس محمدی به اشتباه و علیه خود در دادسرا اقرار کرده بود اما نمی بایست صورتجلسه بازجویی را امضاء می نمود بلکه به بازپرس توضیح میداد که سرپرست کارگاه، جزئی از یک مجموعه است و این مجموعه علاوه بر سرپرست کارگاه، صاحب کار و ناظر و مجری نیز دارد که در ایجاد خسارت سهیم هستند تا کارگاه به بازرسی اداره کار و کارشناسی ارجاع می شد.
نکته آخر این است که سرپرست کارگاه در ابتدای امر بایستی صاحب کار را مجاب می کرد تا طی یک الحاقیه، نام او را بعنوان سایر بیمه گذاران در بیمه نامه مسئولیت مدنی کارفرما در قبال کارکنان درج کند توجه شود اگر کارفرما بعلت هزینه مازاد، از تهیه الحاقیه خودداری کند لازم است شخص سرپرست کارگاه با هزینه خود آنرا تهیه کرده و سپس مسئولیت کار را بپذیرد .
پرونده مشابه دیگری نیز وجود دارد که شخصی اقدام به خرید یک یخچال ساید بای ساید می کند از آنجا که این یخچال بسیار سنگین بود تصمیم می گیرند از چند کارگر استفاده کنند.
متاسفانه خریدار در زمان خرید یخچال برای حمل آن به منزل خود در طبقه بالا، درخواست کارگر از شرکت فروشنده نکرده بود بنابراین شخصا اقدام به انتخاب کارگر کرده و مبلغ دستمزد را با آنها به توافق می رسد زمانیکه یخچال توسط کارگران به طبقه بالا حمل می شد ناگهان از دست کارگر رها شده و به پای کارگر دیگر برخورد کرده و می شکند. کارگر به بیمارستان منتقل شده و پای او جراحی می شود و سپس آن کارگر خسارت دیده علیه خریدار شکایت می کند و خریدار محکوم به پرداخت قسمتی از خسارت (۵۰ درصد) شامل هزینه جراحی، از کار افتادگی و ارش می گردد.
با بررسی و تحقیق در مورد اینگونه پرونده ها به این نتیجه رسیدیم، کسی که کارگر را انتخاب می کند مسئول خسارت ایجاد شده به او نیز هست .
پرونده های دیگری نیز، این موضوع را به صراحت روشن کرده است از جمله این پرونده ها محکومیت صاحب واحد و مدیر آپارتمانهاست که برای نظافت منزل اقدام به انتخاب کارگر می کنند و در صورت بروز حادثه برای کارگر، آنها نیز مسئول جبران خسارت می شوند که در جلسات آتی به تفصیل شرح داده خواهد شد.