وحید میری
۱۱ فروردین ۱۳۹۷
زمان مورد نیاز برای مطالعه: ۵ دقیقه
اتصالات در سازه های فلزی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. طراحی و اجرای انواع اتصال گیردار، مفصلی، اتصال جوشی، اتصال پیچ و مهره ای، اتصالات کف ستون، اتصالات تیر به ستون، اتصال کله گاوی، اتصال تو دلی و مواردی اینچنین از جمله مواردی است که باید در اجرای سازه های فلزی مورد توجه قرار گیرد.
روش اجرایی اسکلتهای فلزی با توجه به نوع اتصالات
در این مقاله توضیحاتی پیرامون روش های اجرای اسکلتهای فلزی (فولادی) ساختمانهای شهری و روشهای اجرای انواع اتصالات رایج مورد استفاده در کشور را بیان می کنیم.
ساخت اسکلتهای فلزی بطور کلی به دو صورت کارخانه ای (نیمه پیش ساخته) و یا کارگاهی صورت می پذیرد که ساخت اسکلتهای فلزی کارگاهی بطور کلی با توجه به آیین نامه جدید طرح و اجرای ساختمانهای فولادی (مبحث دهم مقررات ملی ساختمان بند 10-4-4-1) بدلیل کیفیت پایین ساخت و مشکلات جوشکاری و برشکاری در محل کارگاه نصب مجاز نیست. اسکلت های کارخانه ای بدلیل وجود امکانات ساخت مناسب، دارای مزایای زیادی نسبت به اسکلتهای کارگاهی است. از جمله این مزایا می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- کیفیت ساخت بالا بدلیل استفاده از دستگاه های صنعتی جوشکاری و برشکاری مدرن و استاندارد
- سرعت بالای ساخت و نصب
- هزینه تمام شده کمتر باتوجه به مدت زمان کمتر ساخت و مدیریت بهتر مصالح مصرفی
- عدم ایجاد مزاحمت صوتی و عبوری برای همسایگان و معابر مجاور در حین ساخت
- همزمانی ساخت اسکلت با عملیاتهای پیش نیاز در کارگاه و عدم اشغال کارگاه توسط انبوهی از آهن آلات
- انجام آزمایشات کنترلی و نظارتی در حین ساخت
- دقت بیشتر در ساخت اسکلت و مدل سازی آن قبل از ساخت با به کارگیری نرم افزارهای مختص به این امر
- کاهش پرتی مصالح به دلیل استفاده از الگوهای برش خروجی نرم افزار ها و همچنین مدیریت صحیح مصالح با توجه به پروژه های مختلف
- کیفیت بالای رنگ آمیزی و زنگ زدایی به دلیل رنگ آمیزی در محیطی سربسته و به دور از باد و هوامل جوی مخرب
- امکان برنامه ریزی مناسب جهت اجرای اسکلت
علاوه بر تقسیم بندی مربوط به محل ساخت اسکلت های فلزی، از نظر نوع اتصالات نیز اسکلت های فلزی به دسته های مختلفی تقسیم بندی می شوند. در زیر به بررسی برخی از این موارد می پردازیم.
انواع اتصال تیر به ستون
اتصالات گیردار
بطور کلی اتصالاتگیردار به اتصالی گفته می شود که کاملا بصورت صلب بوده و اجازه حرکت در هیچ یک از جهات X,Y,Z برای تیر وجود نداشته باشد و تنها ممان یا لنگر (M) در آن ایجاد خواهد شد. این نوع اتصال باید دارای گیرداری کامل باشد که معمولا بوسیله ورق زیرسری به عنوان نشیمن و ورق روسری (کله گاوی) و در صورت لزوم ورق یا نبشی جان (ورق تودلی) ایجاد می گردد که جزئیات اجرایی آن نظیر برش ها و ابعاد جوش ها باید دقیقا مطابق نقشه های اجرایی انجام شود.
این اتصالات می تواند بصورت فلنچی و یا توسط ورق اسپلایس بصورت پیچ و مهره ای و یا مستقیما توسط جوش اجرا گردد.
اتصالات مفصلی
اتصالات مفصلی دارای دو جهت ممانعت حرکتی X,Y می باشند و ممان یا لنگر را منتقل نمی نمایند. به همین دلیل در این نوع اتصالات ورق های اتصال گیردار وجود نخواهد داشت و تنها بالا و پایین اتصال بوسیله جوش به ستونها متصل می شود. اتصالات مفصلی در حقیقت دارای یک نشمین (ورق نشیمن با یا بدون لچکی و یا نبشی نشیمن) و در صورت نیاز دارای ورق یا نبشی جان (تودلی) خواهد بود. در اتصالا پیچ و مهره ای، می توان اتصال مفصلی را تنها بوسیله یک ورق جان ایجاد نمود. کنترل جوش ورق جان در این نوع اتصالات به ستون و یا تودلی تیرهای حمال، دارای اهمیت بسیار بالایی می باشد. زیرا در صورت وجود نقص در جوش آن اتصال بسیار شکننده و خطرناک خواهد بود.
«چنانچه قصد اجرای اسکلت فلزی را دارید، درخواست اجرای اسکلت فلزی خود را در سامانه ثبت درخواست کارگشا درج نمایید.»
اتصال ستون به صفحه ستون
اتصال ستونها به بیس پلیت نیز مانند تمام اتصالات سازه ای دیگر، هم می تواند بصورت گیردار اجرا گردد و هم بصورت مفصلی. با این تفاوت که اگر اتصال بصورت گیردار اجرا گردد، باید در جهت گیرداری از ورقهای سخت کننده (استیفنر) استفاده نمود، ولی اتصالات مفصلی نیازی به سختی گیر نداشته و تنها ستون را می توان بوسیله نبشی به بیس پلیت متصل نمود. توجه به کیفیت، نوع و بعد و اندازه طول جوش در اتصال ستون به صفحه ستون دارای اهمیت بالایی است که باید به آن دقت نمود.
اتصال بادبندها
بادبندها عضوی از سازه اسکلت فلزی هستند که ماموریت آنها، تحمل و انتقال بارهای جانبی است به همین خاطر نباید به جزئیات اجرایی آنها سطحی نگاه کرد و تا زمانی که بارهای جانبی مانند زلزله و باد به سازه وارد نشود، می توان گفت عملکرد خود را نشان نخواهند داد. توجه به ابعاد جوش، ضخامت ورقهای اتصال بادبندها، اندازه، سایز پروفیلهای استفاده شده در بادبندهاو هم محور شدن در یک نقطه بعد از اتصال، از نکاتی است که گاهی از دید مهندسان دور می ماند و این در حالی است که رعایت این نکات از درجه اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
مطالب مرتبط با این مقاله را در کارگشا دنبال کنید:
- چک لیست های ساخت و نصب اسکلت فلزی
- آشنایی با نکات جوشکاری اسکلت
- آشنایی با ایرادات اجرایی اسکلت فلزی
- نقشه جزئیات اتصال و وصله ستون با مقطع باکس
- نکات اجرایی فونداسیون در سازه های فلزی
به منظور آشنایی بیشتر با این مبحث و رسیدن به جواب سوالات خود و یا ارائه هر گونه انتقاد و پیشنهاد به بخش مشاوره آنلاین کارگشا مراجعه فرمایید.