همان‌گونه از نام سه‌تار ترکی بر می‌آید، این نوع سه‌تار را با قطعات و باریکه‌هایی از بریده‌های چوبی که برای این نوع سه‌تار انتخاب می‌شود به طریقی که بیان خواهد شد می‌سازند. در ساخت این نوع سه‌تار استادان متبحری داشته‌ایم. امروز افرادی که مایل به ساختن سه‌تارهایی با همان کیفیت هستند باید به روش قدیمی کار کنند و این گونه سه‌تارها را باید روی قالبهایی که از قبل ساخته‌اند جمع کنند.
چنانچه قالب در دسترس باشد چه بهتر اگر نباشد، با مقداری صرف وقت می‌شود قالب مورد نظر را ساخت. قالبهای چوبی را به دو طریق می‌سازند: یک، قالبی که یک تکه است، چوب این قالب باید از نوعی باشد که نه خیلی سست و نه خیلی محکم است. چوبی که انتخاب می‌کنند باید کاملاً خشک و بدون ترک خوردگی باشد. ابتدا صفحه سه‌تار قدیمی‌ای را که استاد آن را ساخته باشد، وارونه روی تکه چوب مورد نظر می‌گذارید و دور آن را خط بکشید این تکه چوب باید ارتفاع سه‌تار و پهنای صفحه را داشته باشد) سپس از داخل خط کشیده شده ۲ میلی‌متر جدا کرده و خطی موازی خط اول رسم بکنید بطوری که در داخل خط اولیه این دو خط از دو طرف به هم برسند و همدیگر را در یک نقطه در داخل خط اول قطع کنند. بعد از آنکه خط داخل را رسم کردید، آن را در کارخانهٔ نجاری با ارّه باریک دور بری می‌برید، بعد با تیشهٔ به شکل کاسهٔ سه‌تار فرم دهید.
بعد از فرم دادن به شکل کاسهٔ سه‌تار یک تکه، منتها بدون بیخ دسته، درآورید، باید دقيقاً هم شکل داخل کاسه سه‌تار باشد. پس روی کار را با چوب ساب و بعد با سوهان آج درشت کاملاً هموار کرده و بعداً با کاغذ سمباده روی قالب را صیقلی کنید و قالب را روی یک تکه مقوای نازک که قابل تا خوردن باشد بگذارید و دورش را رسم کنید و با قیچی دور خطوط رسم شده را ببرید، اکنون شما روی قالب سه‌تار را دارید.
مقوای بریده شده را به طور دقیق از طول تا بزنید تا نصف روی قالب را به دست دهد. حال مقوای تا زده را بگذارید روی قالب بطوری که لبه های منحنی بریده شده دقیقاً بر لبهٔ قالب قرار بگیرد و سپس به موازات مقوای تا زده، از لبهٔ قالب تا انتهای آن با مداد، خط بکشید، می‌بینید که روی قالب نصف شده است. برای صحت این کار می‌توانید مقوای تا زده را به طرف دیگر قالب برگردانید، در این صورت باید خط‌های وسط روی هم قرار بگیرند، چنانچه قرار گرفت روی قالب دقیقاً نصف شده است. نصف شدن روی قالب از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار است.
اکنون از ته لبهٔ روی قالب خط مدادی که روی صفحه را قطع کرده به وسیله خطی عمودی، ارتفاع قالب سه‌تار را رسم کنید و از دو طرف این خط عمودی که رسم کرده‌اید ۱۵ میلی‌متر جدا کنید و دو خط موازی دیگر در اطراف خط عمودی رسم نمایید، چنانچه فاصله بین این دو خط را اندازه بگیرید ۳۰ میلی‌متر (۳ سانت) خواهد شد. اینک با ارّه این دو خط را که موازی با خط عمودی اول کشیده‌اید. به عمق ۷ تا ۸ میلی‌متر ببرید. سعی شود برش این دو خط کاملاً موازی و عمودی انجام گیرد. حال با یک مغار لبه صاف این برش را که پهنای آن ۳۰ میلی‌متر و عمق آن ۷ تا ۸ میلی‌متر است از لبه قالب سرتاسر بردارید تا ناودانی در ته قالب ایجاد شود که بعداً به صورت کشویی از آن استفاده خواهد شد. چگونگی درآوردن ناودان در اتصال قطعات سه‌تار ترکی از اهمیت زیادی برخوردار است. سعی شود کف ناودان کاملاً صاف و صیقلی باشد.
برای وصل دستهٔ سه‌تار ابتدا صفحه یک سه‌تار کامل را روی یک تکه مقوا قرار داده و دور آن را خط بکشید و اطرافش را با قیچی ببرید و از عرض تا کنید، تا دو قسمت شود، این دو قسمت را هم از محل تا زدگی جدا کرده که هر قسمت می‌شود نصف روی صفحهٔ سه‌تار. بعد قسمتی را که به دسته وصل می‌شود انتخاب کرده و روی صفحه‌ای از آلومینیوم و یا روی صفحه چوبی سفت و شکننده نباشید، گذاشته آن را خط بکشید و با ارّه کمانی ببرید. لازم به ذکر است، چنانچه صفحه‌ای که انتخاب کرده‌اید از ورقه آلومینیوم باشد، قطر آن حدود ۴ میلی‌متر و اگر از صفحه چوب سفت (چوب شمشاد باشد) باید قطر آن حدود ۵ تا ۶ میلی‌متر باشد. ابتدا روی این صفحه با مته ۳ عدد سوراخ مثلث شکل ایجاد کنید و آن را روی نصف بریده شدهٔ صفحه گذاشته و محل سوراخها را روی قالب بگذارید و علامت‌گذاری کنید بریدهٔ نصف بیخ دسته صفحه باید طوری روی قالب قرار گیرد که دقیقاً صفحهٔ سه‌تار را نمایش دهد).
سپس محل علامت‌گذاری روی قالب را با مته ۵/۲ سوراخ کنید که بعداً باید آن را با ۳ عدد میخ به قطر ۳ میلی‌متر از نوع پیچهای خودکار وصل و محکم کنید تا صفحه روی قالب محکم شود، آن دو عدد سوراخ دیگر که در امتداد خط اولی روی قالب قبلاً برای جاسازی ناودانی پیش کاسه کشیده شده، یکی در ۱ سانتی از سر صفحه به دسته وصل می‌شود و دیگری در ۳ سانتی بعد از این سوراخ. این سوراخ باید با همان مته ۳ تعبیه شود و برای اتصال گلوی بیخ دسته کاسه سه‌تار است که باید ترکها از پیش کاسه روی این گلوی بیخ دسته وصل شود. اتصال گلویی برای ساخت کاسه ترکی از حساسیت فراوانی برخوردار است.
ساخت قالب چند تکه برای سه‌تار ترکی
هم‌چنان که از نام این قالب بر می‌آید، از چهار قطعه چوب از قبیل چوبهای چنار و جنگلی ساخته می‌شود، البته این چوبها باید گره‌دار و سفت نباشند و میخهای معمولی در آنها به آسانی فرو برود. این چوبها باید به قطر ۵/۳ سانت بریده شود و پهنا و درازای صفحه را باید بدهید و کاملاً خشک و هیچگونه ترک خوردگی نداشته باشد، پس از گزینش چوب به ابعاد یاد شده، سه‌تار مورد نظر را مثل موارد پیش گفته، روی تخته چوب بگذارید و دورش را رسم کنید و باز از داخل، از دور خط رسم شده، ۲ میلی‌متر جدا کرده و موازی با خط اولیه، خط دیگری رسم نمایید تا این خطوط در بیخ دستهٔ صفحه همدیگر را تلاقی نمایند، سپس دور خط رسم شده را با ارّهٔ دوربری ببرید. بعد از این برش، از تو، دور صفحهٔ بریده شده را حدود ۳ سانتیمتر خط بکشید و نیز داخل آن را درآورید، برای درآوردن داخل این صفحه از مته ۵ یا ۶ استفاده شود و چند سوراخ تعبیه کنید، دقت کنید این سوراخها لطمه‌ای به خطی که در داخل کار کشیده‌اید نزند. بعد، درون صفحه را با مغار گیلویی تخلیه کنید تا صفحه قالب به صورت حلقه‌ای درآید.
حال با یک چوب ساب آج ریز محل سوراخ را یکنواخت کنید. از اینجا وارد مرحلهٔ بعد می‌شوید، باید ۳ قسمت دیگر را بسازید و به این قسمتی که بریده‌اید به وسیلهٔ فاق و زبانه وصل کنید. (چگونگی اتصال آن خواهد آمد.) اگر چه ساختن این نوع قالب قدری مشکل و فنی است اما این حُسن را دارد که قالب ساخته شده هم سبک است و هم در موقع کشیدن ترکها روی قالب آسانتر است و مزایای دیگری هم دارد که در هنگام کار متوجه خواهید شد.
برای وصل ۳ قطعه دیگر به صفحهٔ روی قالب، ابتدا قطعه وسطی را به قطر و پهنای قسمت اول، یعنی همان قسمتی که بین آن را درآوردید به صورت یک نیم‌دایره رسم کنید و بعد از آن در داخل این نیم‌دایره، نیم‌دایرهٔ دیگری به فاصلهٔ ۳ سانت رسم نمایید. سپس به ته این نیم‌دایره، دو خط که به اندازهٔ ارتفاع کاسه سه‌تار باشد و ۲ سانتیمتر کمتر به خطوط نیم‌دایره عمودی خط بکشید و دور آن را با ارّه باریک هم از داخل و هم از خارج ببرید تا نیم‌دایره‌ای به اضافهٔ قسمتی که قبلاً به آن اضافه کرده‌اید به وجود آید. صفحه‌ای را قبلاً بریده‌اید، روی میز کار قرار دهید و آن را از طرف طول به دو قسمت مساوی تقسیم کرده و با مداد خط بکشید و از دو طرف این خط کشیده شده ۵/۱ سانت جدا کرده و در طرفین این خط، دو خط موازی رسم نمایید، فاصلهٔ بین این دو خط موازی ۳ سانت می‌شود که مساوی است با دو پایهٔ نیم‌دایره‌ای که بریده‌اید. حال با ارّه هر یک از مربعها را که ابعاد ۳×۳ ایجاد شده، به عمق ۱ سانت ببرید و آنها را با مغار لبه صاف تخلیه کنید که به صورت فاق درآید و پایه‌های نیم‌دایره‌ای که را قبلاً بریده‌اید، در این فاق ۳×۳ به عمق یک سانتیمتر جاسازی کنید.
سعی شود کف فاقی که درآورده‌اید کاملاً صاف و یکنواخت باشد. بعد نیم‌دایرهٔ بریده و آماده شده را در فاق روی صفحه قرار دهید و امتحان کنید که دقیقاً در فاق قرار گیرد. در اینجا دو راه پیش روست، یکی اینکه ابتدا با سریشم فاق و زبانه را بچسبانید و بعداً میخ بزنید دیگر اینکه وسط فاق را از رویی که در بالا قرار دارد، با مته ۵ یا ۶ سوراخ کنید و هم‌چنین در دو طرف زبانه با مته سوراخی به عمق ۲ سانت بزنید و دو عدد میخ چوبی هم به قطر مته‌ای که زده‌اید، بتراشید و پس از چسب زوق امتحان کنید که سوراخهایی در یک ردیف باشند، بعد فاق و زبانه را چسب زده و در جای خود قرار دهید و میخها را هم به چسب آغشته کرده و در سوراخها فرو برده و با چکش آنها را محکم کنید و بگذارید تا خشک شود. در اینجا باید دقت کنید که دو سوراخ فاق و زبانه راست هم باشند. البته راه دیگری هم هست، می‌توان فاق و زبانه را بدون سوراخ کردن بچسبانید و بگذارید خشک شود و بعد از خشک شدن دو سوراخ مورد نظر را به عمق ۳ تا ۵/۳ سانت ایجاد کرده و پس از آن میخهای آغشته به چسب را در آنها فرو برده و با ضربهٔ چکش محکم کنید. این راه تقریباً دقیق‌تر و آسانتر از راه اول است.
اکنون به چگونگی وصل پیش کاسهٔ قالب چند تکهٔ سه‌تار می‌پردازیم. از همان قطعات چوبی که برای روی صفحه و نیم‌دایره وسط استفاده کرده‌اید قطعه‌ای که پهنای آن به اندازه ارتفاع آن و کمی کمتر از ارتفاع نیم‌دایره‌ای باشد که به روی قالب وصل کرده‌اید، انتخاب کنید و آن را در پشت قالب به موازات نیم‌دایره‌ای که وصل کرده‌اید، لب به لب روی قالب بگذارید و از زیر قالب خط بکشید. و ضمناً وسط این تخته را پیدا کرده و خطی عمودی از این نقطه رسم کنید تا این قطعه تخته را دقیقاً نصف کند.
سوزن پرگار را بر لبهٔ برخورد این نقطه بگذارید و نیم‌دایره‌ای به شعاع نصف این تخته روی آن رسم نمایید، سپس دور این نیم‌دایره را ببرید و بگذارید روی قالب موازی با نیم‌دایره‌ای که قبلاً روی قالب جاسازی کرده‌اید. سعی کنید محل اتصال قالب کاملاً صاف و هموار باشد. جایی را که می‌خواهید بچسبانید خوب چسب بزنید و بگذارید کاملاً خشک شود. روی پیش قالب کاسهٔ سه‌تار ۳ عدد سوراخ که ۲ سانت از هم فاصله داشته باشند، برای استحکام اتصال پیش کاسه قالب به عمق ۴ تار ۵/۴ سانت با مته ۵ یا ۶ تعبيه کنید و میخهای چوبی هم قطر آنها را چسب زده و با چکش بکوبید تا کاملاً جاگیر شود. و دو قطعه را به هم وصل کنید. و بعد به بالای این قطعه پیش کاسهٔ قالب را به طرف داخل پخ بزنید (یعنی پخ به طرف دسته باشد) و آن را مثل داخل کاسه شکل دهید.
بعد از اتمام شکل دادن می‌پردازیم درآوردن ناودانی پیش قالب کاسه که باید غالباً مطابق ناودانی پیش کاسه قالب یک پارچه عمل شود. برای درست کردن پیش قالب از وسط تخته‌ای که برای پیش قالب در نظر گرفته‌اید، خطی عمود بر وسط این تخته رسم نمایید و از دو طرف این خط عمودی ۵/۱ سانت جدا کرده و خطی موازی با خط عمود شدهٔ قبلی رسم کنید به گونه‌ای که فاصلهٔ این دو خط موازی ۳ سانت شود، حال با ارّه این دو خط موازی را به عمق ۷ تا ۸ میلی‌متر ببرید. بعد از برش، با مغار لبه صاف این ۳ سانت بزیده شده را بر می‌دارید و کف فاق را کاملاً صاف و صیقلی کنید. بعد از ساخت این قسمت باید بیخ دستهٔ قالب را رو به راه کرد که محل قرار دادن گلویی کاسهٔ سه‌تار است. با ساخت این بخش و فرم دادن آن قالب به پایان می‌رسد، ابتدا از همان قطعه چوبی که قسمتهای دیگر را ساختید نیم‌دایره‌ای به قطر ۳/۱ از ته قالب به طرف پیش کاسه جدا کرده و دو قسمت کنید و به اندازهٔ نصف این قطر که شعاع دست، یک نیم‌دایره رسم کنید و بعد از آن دور نیم‌دایره کشیده شده را با ارّه دوربری ببرید، مجدداً پرگار را در مرکز این دایره قرار داد و حدود ۸ میلی‌متر کمتر از شعاع اولیه یک نیم‌دایره موازی با لبهٔ نیم‌دایره‌ای که دور آن را بریده‌اید، رسم کنید و نیم‌دایرهٔ اول را پخ دهید تا برسد به لبه نیم‌دایره‌ای که موازی با نیم‌دایرهٔ اول رسم کرده‌اید، این پخ باید دور تا دور نیم‌دایرة دوم را در بر گیرد.
بعد آن را در ته قالب قرار دهید که هم فاصله با پیش قالب و با نیم‌دایرة میانی که در اول کار وصل کرده‌اید باشد این اتصال باید به وسیلهٔ فاق زبانه انجام گیرد، ولی عمق فاق نباید از ۵ میلی‌متر بیشتر باشد. آن را مثل نیم‌دایرهٔ اول بچسبانید و بعد با مته ۵ یا ۶ تا عمق ۴ سانتیمتر سوراخ کرده و با میخهایی به اندازهٔ مته مورد استفاده باشد، (بعد از چسب زدن) محکم کنید اکنون زیر بنای قالب سه‌تار آماده شده، اما هنوز به ریزه‌کاری‌های زیادی احتیاج دارد که باید به مرور تکمیل شود. این ریزه‌کاریها شامل سه قسمتی است که روی صفحه قالب وصل کرده‌اید. قرار گرفتن این سه قسمت باید از نظر طول و عرض و ارتفاع همانند داخل کاسهٔ سه‌تار باشد تا در موقع کشیدن ترکها روی قالب، شکل کاسه دلخواه را داشته باشد. در این مرحله نیاز به وسیله‌ای دارید که کلویی کاسه سه‌تار را به آن اتصال دهید تا ترکها روی قالب کشیده شود. اگر به خاطر داشته باشید در فصل ساخت قالب یک تکه طرز اتصال کلویی کاسه سه‌تار مفصلاً شرح داده شد، بهتر است به آن قسمت مراجعه شود. ساخت قالب به دلیل فنی و پیچیده بودن نیاز به حوصله و پشتکار دارد.