بعد از منحنی کردن سیمگیر، آن را باز روی محل نصب امتحان کنید، چنانچه سیمگیر بر محلش منطبق شد، اقدام به چسباندن آن کنید، البته به این صورت که ذکر میشود: ابتدا با یک تکه نخ از سر دسته تا لبه کاسه، مماس با لبه دسته، در قسمت سیم اول هر جا که نخ به لبهٔ كاسه رسید آن محل را علامت بگذارید با همان نخ بغل دیگر دسته را هم مثل مورد اول یعنی از سر دسته تا لبه كاسه، نخ را با محل انداختن سیم چهارم (سيم بم) مماس کنید و محل رسیدن نخ به لبهٔ کاسه را علامت بگذارید.
حال فاصله بین این دو نخ، که از سر دسته تا لبه کاسه گرفتهاید، محل نصب سیمگیر است. اگر هنگام نصب زهواره به دور کاسه و صفحه گفته شد که این زهواره را دور کاسه بگردانید، در اثر گرداندن این زهواره به دور کاسه، در پیش کاسه مقدار بلندی ایجاد میشود که باید در موقع نصب سیمگیر آن مقدار را که زیر سیمگیر قرار میگیرد با یک سوهان نرم، طوری صاف کنید که مقداری از ۴ میلیمتری روکش بماند و همانطور که قبلاً ذکر شد، ۴ عدد سوراخ روی نیمدایره سیمگیر ایجاد شود.
حال سیمگیر را روی محلی که دقیقاً با کشیدن نخ در دو طرف دسته تا لبه کاسه کشیدید و انتهای نخها را علامتگذاری کردید و محل نصب سیمگیر را تعیین کردید، در این محل قرار داده و دور آن را خط بکشید و با یک مداد نوک تیز محل سوراخهای روی محل سیمگیر که باید در پیش کاسه چسبانده شود به سریشم گرم آغشته کنید و ضمناً پشت کاسه را هم سریشم بزنید و سیمگیر را در محل تعیین شده بگذارید و چهار عدد میخ آهنی که مقداری از سوراخهای سیمگیر قطورتر باشد و محل آنها قبلاً با درفش سوراخ شده در آن بگذارید و آهسته با چکش روی آنها بزنید تا قسمتی از میخها در کاسه فرو رود و با فشاری که وارد میآورد سیمگیر بهتر به کاسه بچسبد.
بعد از اینکه سریشم زیر سیمگیر خشک شد، میتوانید میخهای آهنی را بکشید و جاهای آن را با مته ۵/۱ سوراخ کنید و در محلهای سوراخ شده میخ چوبی از نوع چوب فوفل بکوبید و بعد از بریدن سر میخهای چوبی، با یک سوهان کوچک آج ریز روی آنها را صاف کنید و بعد با سمباده نرم، سیمگیر را سمباده بزنید (چنانچه شاخی را که برای بریدن سیمگیر انتخاب کردهاید شفاف باشد و مایل باشید میتوانید نام خود و تاریخ ساخت سهتار را روی کاغذ بنویسید و با چسب زدن به کاغذ آن را پشت سیمگیر چسبانده و سیمگیر را چسب زده در جایش بچسبانید) بعد از فراغت و چسباندن سیمگیر نوبت به گذاشتن نیمدایرهٔ سر دسته میرسد که میتوانید آن را از استخوان یا چوب رنگی غیر از رنگ چوب دسته انتخاب کرده و سر دسته را روی ورقهای استخوان یا چوب بگذارید و دور آن را خط بکشید و با ارّهٔ کمانی ببرید و به سر دسته بچسبانید و پس از خشک شدن وسط آن را با مته ۲ سوراخ کرده و میخ چوبی فوفل را داخل سوراخ بزنید. پس از بریدن میخ چوبی، آن را فرم دهید و سمباده بزنید. حال بنا به سلیقه خویش میتوانید، بعد از محل برش وصل دسته به کاسه روی پیش صفحه کاسه علامتگذاری کنید.
نکته اصلی ساختن گوشیها و جاسازی آنها در جا گوشیهاست. برای ساختن گوشیها میتوانید از چوب گردو یا چوب شمشاد یا چوب فوفل همچنین چوب زیتون استفاده کنید. ابتدا تکه هایی از چوبهای مذکور را به قطر ۸ میلیمتر و به پهنای ۲ سانت و به طول ۵ سانت انتخاب کنید و بعد یک الگوی گوشی به سلیقهٔ خویش از روی گوشی درست شده سهتار بر دارید و پس از انتخاب الگو به آن را روی تکه چوبهایی که به قطر و ابعاد تعیین شده است، بگذارید و دورش خط بکشید. بعد آن را با ارّه باریکی ببرید بعد از بریدن، نوبت به شکل دادن گوشیها میرسد که باید با چوب ساب آج ریز و سوهان نیمگرد آج درشت این کار را انجام دهید. در اینجا لازم است متذکر شود که یک عدد از گوشیهای ساخت استادان را تهیه کرده و از روی آن گوشیهای خود را شکل دهید. پس از اینکه مدتی کار کردند، ساختن گوشی در ذهنتان جای گزین شده و دیگر احتیاجی به نمونه گوشی ندارند.
وقتی که گوشیها را آماده کردید، نوبت به جاسازی آن میرسد، برای جاسازی گوشیها مثل جاسازی گوشیهای تار، باید از یک سوهان گرد که به صورت کینک باشد، استفاده کنید. بهتر است این سوهان را برای جاسازی گوشیها درست کنید. از آن در کارهای دیگر هم میتوان استفاده کرد. برای درست کردن این سوهان، دُم سوهان را با ارّه آهنبری ببرید و یک میله آهنی را به قطر ۱ سانت و به طول ۸ سانت به محل بریده شده دُم سوهان با آهن یا برنج جوش بدهید که به شکل (T) در بیاید. با آن میتوانید سوراخهای گوشی سهتار را کینک کنید.
در موقع کینک کردن سوراخهای گوشها، روی سوهان علامت بگذارید که هر چهار سوراخ به یک اندازه باشد و بعد گوشیهای ساخته را با سوراخهای کینک شده برابر کینک کنید و داخل سوراخهای گوشی ببرید و با چرخاندن به طرف چپ و راست آنها را روان کنید. در موقع چرخاندن مواظب باشید فشار زیادی روی گوشیها وارد نشود، زیرا ممکن است گوشی در جای خویش قفل شوند. اگر در موقع قفل شدن گوشیها به دو سر آنها فشار وارد کنید احتمال میرود که سر گوشیها بشکند. برای اینکه این گوشی دوباره به حرکت درآید، یک میله چوبی را که قطر آن کمتر از ته گوشی باشد، ته گوشی بگذارید و با ضربهٔ آرام به سر میله چوبی، گوشی از جای خود کمی بیرون میآید و باز میتوانید به روان کردن گوشیها ادامه دهید.
مرحلهٔ بعد مربوط است به سوراخ کردن روی صفحهٔ دو سوراخ بغل کاسه به نام (عنف). در روی صفحهٔ هر استادی بنا به سلیقه خود سوراخهایی را به اشکال مختلف بمانند گل – نیمدایره - لوزی - مثلث و غیره ایجاد میکند. این سوراخها بیشتر به منظور زیبائی صفحه است و نباید بیش از حدود طول صفحه را اشغال کند.
برای سوراخ کردن صفحهٔ اول محل سوراخها را با مداد علامتگذاری کنید و بعد محلهای علامتگذاری شده را با مته ۵/۲ و دریل دستی سوراخ کنید، بهتر است این سوراخها متمایل به سر دسته باشد. بعد از سوراخ کردن صفحه با یک سیم آهنی بقطر ۵/۲ میلیمتر و به درازای ۲۰ سانتیمتر که برای همین کار درست کردهاید آنرا روی شعله کم گرفته تا داغ شود بعد سوراخهای مذکور کمی بسوزد به رنگ سیاه درآید. این میله آهنی نباید آنقدر داغ شود که محل سوراخها را بسوزاند. باید ۲ سوراخ دیگر هم در فاصلهٔ ۱ سانتی از روی صفحه در بغل کاسه و در حدود ۱۰ سانتی بیخ دسته کاسه تعبیه کنید، این دو سوراخ باید با مته ۳ و به طور خوابیده به طرف دسته ایجاد شود و با همان میله آهنی که سوراخها را سوزاندید، بسوزانید. و با سوزاندن سوراخهای روی صفحه و دو سوراخ بغل کاسه سهتار به نام (عنف) کار ساخت به پایان میرسد.
بعد از این مراحل تمام سهتار را با دقت سمباده بزنید و برای رنگ کردن آماده کنید. پس از رنگ زدن که در فصل رنگکاری بیان خواهد شد، میرسید به پرده بستن و سیم انداختن و بعد به صدا درآوردن ساز. پرده بستن سهتار هم از نظر بنده و هم از نظر تعداد پرده مانند پردههای تار است که میتوانید به آن فصل رجوع کنید، با این تفاوت که قطر پردههای تار بیشتر از پردههای سه تار است. توجه داشته باشید که پردههای سهتار را مناسب انتخاب کنید. بعد از بستن پردهها نوبت انداختن سیم است. سیمهای سهتار را باید به این طریق انتخاب کنید: سیم اول سهتار از جنس فولادی سفید به شماره (نمره ۲۰)، سیم دوم (وسط) از جنس برنجی (زرد یا قرمز گلدن برنز) به شماره (نمره ۲۲)، سیم سوم سهتار و اخوان از جنس فولادی سفید (نمره ۲۰)، سیم چهارم سهتار سیم بم از نوع برنجی (زرد یا قرمز گلدن برنز) نمره یا (نمره ۳۵ یا ۴۰). نمرهٔ سیمهای ذکر شده مناسبترین شمارههایی است که اکنون روی سهتار امتحان شده است.
ابتدا سیمها را به اندازهٔ طول دستهٔ سهتار و کاسه و به مقدار ۲۵ سانت بیشتر برای تاب دادن دو سر سیم و پیچ دادن دور گوشیها انتخاب کنید و برای تاب دادن حلقههای دو سر سیم ابتدا قسمتی از سر سیم را روی بقیهٔ سیم قرار داده و با انگشت شست آنرا محکم بگیرید و فشار دهید، بعد انگشت اشاره را داخل حلقه سیم برده و به طرف بیرون تاب بدهید و سعی کنید انگشت شستتان محکم روی دو سر سیم قرار بیگرد و سیم از بین دو انگشت در نرود. دقت کنید این تاب زنجیری باشد چنانچه نتیجهٔ این عمل خوب بود، چه بهتر و اگر تاب سیم منظم و خوب نبود، سر دو قسمت سیم را به دم انبردست داده و انگشت اشاره را به داخل حلقه سیم برده و چند تاب دیگر بدهید که در موقع کوک کردن سهتار سر حلقه سیم در نرود. دو سر هر چهار سیم را به همین طریق تاب دهید به این صورت روی سهتار بیندازید. سیم اول سهتار اولین گوشی از سر دسته است که در دو دسته قرار میگیرد. سیم دوم سهتار، گوشی دوم از سر دسته است که در رو دسته قرار دارد و سیم سوم سهتار اولین گوشی از سر دسته سهتار است که در بغل دسته جای دارد و سیم چهارم سهتار گوشی دوم است که از سر دسته سهتار است که در بغل دسته جای گرفته.
برای انداختن سیمها روی سهتار اول دو سر هر سیم را که تاب داده و حلقه زدهاید نگاه کنید هر کدام از این دو حلقه که بهتر تاب خورده بود آن را برای انداختن به دندانه سیمگیر انتخاب کنند حلقه سر دیگر سیم باید روی گوشی قرار بگیرد. ابتدا گوشی را از جای گوشی درآورید و میله آن را در حلقه سیم ببرید و آن را روی سر گوشی قرار داده، دور سر پروانهای گوشی به صورت ضربدر بپیچید و بعد مقداری از سیم را از طرف راست دور میله گوشی پیچیده و گوشی را در جای گوشی قرار دهید و سر سیم دیگر را به دندانه سیمگیر وصل بکند، این سیم اندازی باید از سيم اول شروع شود و به سیم چهارم خاتمه یابد. سعی شود در موقع اتصال حلقههای سیم به سیمگیر دقیقاً در محل سیمگیر قرار گیرد و به لبهٔ سیمگیر نیفتد که امکان پریدن سر دندانههای سیمگیر وجود دارد. بعد از انداختن سیمها روی سهتار نوبت به بستن پرده پشت شیطانک و گذاشتن خرک میرسد. چوبهایی که برای ساخت خرک سهتار بیشتر به کار میرود از این قرارند: چوب گردوی سفت، چوب شمشاد، چوب فوفل، چوب زیتون. اما مناسبترین آنها چوب شمشاد است.
برای ساختن خرک سهتار ابتدا تکههایی از چوبهای فوق را به قطر ۵ میلیمتر انتخاب کنید و به ارتفاع ۶ میلیمتر ببرید. درازای این تریشههای بریده شده را، هر مقدار که باشد اول باید به صورت منشور متساویالساقین که ارتفاع آن ۶ و قاعدهٔ آن ۵ میلیمتر باشد درآورید. بعد این تریشهها را که به صورت منشور متساویالساقین درآوردهاند به درازای ۵/۴ سانت جدا کنید و با ارّه مویی که به کمان ارّه متصّل است قطعه قطعه کنید سپس دو سر این قطعات را از رأس منشور متساوی الساقین به طرف قاعدهٔ منشور و از روی ۵ میلیمتری رأس آن یک ربع دایره ببرید، این بریدگی باید در قاعده منشور ۲ میلیمتر ارتفاع داشته باشد.
پس از ساختن خرک میپردازیم به جاگذاری و تنظیم آن. قبلاً گفته شد که ارتفاع خرک را ۶ میلیمتر انتخاب کنید، البته این ارتفاع ۱ میلیمتر از حد معمول بیشتر است، چون در موقع نصب دسته به کاسه امکان دارد سه حالت پیش آید: سر دسته با لبه کاسه دقیقاً در یک راستا باشد. در اینصورت باید ارتفاع خرک حدود ۴ تا ۵/۴ میلیمتر از صفحه سهتار تا زیر سیمها باشد. ۲، چنانچه سر دسته اندکی از لبهٔ كاسه بالاتر باشد، ارتفاع خرک کوتاهتر میشود، حدوداً بین ۵/۳ تا ۴ میلیمتر انتخاب میشود. ۳، اگر سر دسته کمی پایینتر از لبه کاسه باشد، باید مقداری به ارتفاع خرک اضافه شود مثلاً حدود ۵/۴ تا ۵ میلیمتر.
کار بعد روبهراه کردن ارتفاع خرک است. برای تنظیم ارتفاع خرک احتیاج به یک تکه شیشه به شکل مربع متسطیل و به قطر ۵ تا ۶ میلیمتر و ابعاد ۲۰×۲۵ سانت دارید همچنین به یک برگ کاغذ سمبادهٔ آج متوسط. ابتدا کاغذ سمباده را روی شیشه قرار داده و كف خرک را یکنواخت با فشار انگشت شست و سه انگشت دیگر روی کاغذ سمباده بکشید تا کف خرک صاف شود در زمان گذاشتن روی صفحه خوب و دقیق به صفحه سهتار بچسبد. بعد رأس منشور را نیز روی کاغذ سمباده بکشید تا ارتفاع خرک به حد دلخواه برسد. سپس دو پهلوی خرک را روی کاغذ سمباده بکشید تا چنانچه برجستگیهایی دارد صاف شود.
بعد از اتمام این مراحل، خرک را زیر سیمها برده و سیمها را در ردیف خود قرار دهید. در اینجا بهتر است با ارّهای که آمپول را میبرند و دندانههای بسیار ریزی دارد و فقط خط میاندازد، رأس خرک را یک میلیمتر به یک میلیمتر برای جای سیمها ببرید تا در موقع کار با سیمها، سیمها از جای خود حرکت نکنند و جابهجا نشوند. مسئله مهم در اینجا تعیین جای خرک روی صفحهٔ سهتار است که ارتباط دقیقی با طول دسته سهتار از شیطانک تا لبه کاسه سهتار دارد. همانطور که در سطور قبل ذكر شد سه اندازه برای سهتار داریم اگر توجه شود تفاضل کاسه بزرگ با کاسه متوسط ۳ سانت و تفاضل سهتار کاسه متوسط با سهتار کاسه کوچک نیز ۳ سانت است.
حال جای خرک در این سه اندازه، باید از پشت خرک تا لبه کاسه با این اندازهها انتخاب شود. برای اندازهٔ خرک سهتار کاسه بزرگ ۵/۵ سانت و در سهتار کاسه متوسط ۵ سانت و در سه تار کاسه کوچک ۵/۴سانت باز چنانچه توجه شود، تفاضل این سه اندازه ۵ میلیمتر است. که مربوط به اندازهٔ طول سیم از سیمگیر تا خرک سهتار است. اندازههای ذکر شده معمولاً در تنظیم پردهها به کار میرود و امکان دارد که با یک یا دو میلی متر جلو و عقب بردن خرک صدای سهتار قدری بهتر شود. معمولاً نوازندههای سهتار این کار را انجام میدهند و مانعی هم ندارد.