آداب یعنی چه

تاریخ انتشار: ۰۰:۴۹ - ۰۴ شهريور ۱۳۸۸

کد خبر: ۳۸۵۴۱

۰۰:۴۹ - ۰۴ شهريور ۱۳۸۸

جايگاه آداب اسلامي؛

علمي را كه به تربيت جسم پرداخته و تصدى مسائل مربوط به بدن و جسم را دارد آداب مي‌گويند.

تعريف آداب‏

از اميرمؤمنان على(ع) نقل شده كه فرمودند: «بهترين زيور براى انسان ادب است»، و نيز فرمود: «ادب باعث رشد فهم و ثمر دادن ذهن است».

حفظ حد و اندازه هر چيزى و تجاوز ننمودن از آن را، ادب آن چيز گويند. مثلا زبان انسان بايد چيزى را كه باعث خوارى و ذلت انسان است نگويد بنابراين اگر كسى فحش و ناسزا مى‏گويد چون زبان او حدّ و مرز خود را رعايت نكرده از ادب زبان خارج شده و مى‏توان او را بى‏ادب ناميد؛ اما او بى‏اخلاق يا بداخلاق نيست. با دقت در موارد استعمال واژه ادب معلوم مى‏شود كه اخلاق يك حالت يا ملكه نفسانى است كه مربوط به روح انسان و درون اوست، ولى ادب مربوط به اعمال بيرونى و جوارحى انسان است. وقتى گفته مى‏شود: «كسى را ادب نمودم» مقصود آن است كه شخصى را تنبيه نموده و اين تنبيه سبب و علت بر ادب شدن او گرديده است. در روايتى نيز از رسول‌خدا(ص) است كه: «اين قرآن ادبستان خدا است» يعنى قرآن كريم كتاب ادب است و خداوند از مردم خواسته است كه از اين كتاب ادب بياموزند.
نتيجه آنكه: هر علمى كه مى‏تواند صورت‌ها و شكل‏هاى مختلف به خود بگيرد، بهترين شكل انجام آن را ادب آن كار مى‏نامند. و هر گاه آن فعل با چنين شكل و صورتى انجام شود آن را مؤدبانه مى‏نامند.   

تفاوت‌هاى اخلاق و آداب‏

1- اخلاق از مسائل مربوط به روح انسانى بحث مى‏كند ولى آداب مربوط به افعال بدن است.

2- مسائل اخلاقى هميشه و در طول زمان ثابت بوده و تغيير در آن‌ها راه ندارد ولى آداب در زمان‏هاى مختلف متغير و متفاوتند.

3- مسائل اخلاقى از نظر مكان نيز ثبات داشته و در هر شهر و هر كشورى يكسان مى‏باشند، اما آداب در شهرها و كشورهاى مختلف، تغيير نموده و آداب هر منطقه مخصوص همان مكان است. مردم دنيا در معناى ادب با يك ديگر تفاوت و اختلاف ندارند اما در مصداق آن هر ملتى با ملت ديگر تفاوت دارد.

4- اخلاق علت است و آداب معلول و ثمره آن است، ادب هر شخصى نشان دهنده فضيلت‏ها يا رذيلت‏هاى اخلاقى اوست.

5- در روايات اسلامى به آداب بيش از اخلاق اهتمام داده شده است.

6- مسائل اخلاقى قابل استدلال عقلى مى‏باشند ولى براى آداب استدلال عقلى وجود نداشته و تابع ذوق و سليقه مردم مى‏باشند.

عالمان دينى در طول تاريخ به هر دو علم اخلاق و آداب، توجه داشته و كتاب‌هاى سودمند و با ارزشى در هر دو موضوع پديد آورده‏اند. و حتّى كتاب‌هايى در موضوعات خاص مربوط به ادب تاليف شده است.

هر ملتى آدابى دارد اما هدف از تمام آداب رسيدن به خداوند نيست و اين هدف تنها در آداب دين مقدس اسلام و از ويژگى‏هاى خاص آن است. اين بخش برآن است كه مجموعه‌اي مفيد از اخلاق و آداب اسلامي را بصورت سلسله‌وار در اختيار جوانان مشتاق و علاقه‌مند قرار دهد.

منبع: (لآداب الدينيه للخزانه المعينيه) نوشته شيخ طبرسي با ترجمه عابدى

منبع: snn.ir