معنی کلمات درس هشتم فارسی هشتم

آزادگي ( درس هشتم ، فارسی هشتم )                                       

معني لغات : دلق درشت :جامه ي پشمي كهنه و زبر و خشن ؛ نوعي جامه ي پشمين كه فقرا مي پوشند // پشته : كوله بار ؛ پشتواره // فرازنده : افرازنده ، بر پا كننده ، بلند كننده // جَيب : گريبان // خِرِف : آدم كم عقل و پير // رخش : اسب ، اسب رستم // دولت : بخت و اقبال // چاشت : يك قسمت از چهار قسمت روز كه در آن چيزي بخورند ، هنگام صبح ، يك ساعت از آفتاب گذشته // نژند : اندوهگين // عزت : سرافرازي // ثنا : ستايش // بالين : بالش // خس : خاشاك ، ( مجازاً ) شخص پست و فرومايه // سفتن : سوراخ كردن ؛ گوهر سُفتن : کنایه از سخنان ارزشمند گفتن// گام : قدم / پندار : در اينجا : تكبر ، غرور // افتادگي : كمبود ، فقر و نداري // آزادي : در گذشته به معني : شكرگزاري ؛ آسودگي ؛ امروزه به معني : رهايي // آزادگي : وارستگي ؛ جوانمردي // بالین نه : کنایه از محتاج و نیازمند // چرخ بلند : آسمان // دانه ی شکر : اضافه ی تشبیهی

1-     شخص پيري لباس پشمي خشني پوشيده بود و كوله باري از خار را با خود حمل مي كرد .

2-    آن پيرمرد با هر قدمي كه برمي داشت خدا را شكر مي كرد

3-   اي خدايي كه اين روزگار و آسمان را برافراشته اي و اي كسي كه آرامش دهنده ي دلهاي غمگين هستي ( چرخ بلند : کنایه از آسمان و روزگار )

4-    وقتي كه ازسر تا پاي خودرا نگاه مي كنم مي بينم كه همه نوع بزرگواري در حقم كرده اي ( نگاه كردن از جيب تا دامن : كنايه از سرتاسر بدن )

5-    خوش بختي و سعادت را در مقابل چشمان من قرار داده اي و ارجمندي و بزرگي را مانند تاج بر سر من نهادي

6-    من در حدي نيستم كه بتوانم از عهده ي شكرگزاري و سپاس هاي تو برآيم

7-     نوجواني در حالي كه اسب غرور را مي راند به پير نزديك شد

8-   جوان ستايش پيرمرد را شنيد و به او گفت : اي پير كودن خاموش شو

9-     تو خار بر پشت نهاده اي و به سختي راه مي روي ! بخت و اقبال و عزتت كدام است ؟

10-     تو عمرت را درخاركشي به سربرده اي و هنوز تفاوت خواري و سربلندي را نمي داني ( زندگي را تلف كرده و بيهوده گذرانده اي

11-     پير گفت چه سربلندي ازاين بهتر كه محتاج به كسي چون تو نيستم

12-    كه اي فلاني به من صبحانه يا شام بده و يا نان و آبي كه بخورم

13-   خدا را شكر مي گويم كه مرا خوار و ذليل نساخت و به شخصي پستي چون تو گرفتار نكرد

14-    با وجود فقر و نداري خداوند به من آزادي و آزادگي بخشيد ( آزادي : شكر گزاري ؛ آسودگي )

سؤالات درس

1- كدام عبارت صحيح و كدام غلط است ؟

   الف – قالب شعري « آزادگي » مثنوي است        ص     غ

   ب- پير خاركش ، سخنان نوجوان را پذيرفت     ص        غ

پ- در تركيب « تاج عزت » تاج به عزت تشبيه شده است    ص         غ

ت- در مصراع « خسي چون تو گرفتار نساخت » خس به معني خاشاك است .    ص        غ

2- لغات را به معني آنها وصل كنيد .

نژند                                     ستايش

فرازنده                                 هنگام صبح

دلق                                      غمگين

چاشت                                  آدم كم عقل

جيب                                    كمبود و فقر

عزت                                    برپاكننده

ثنا                                       گريبان

افتادگي                                لباس پشمي خشن

خِرِف                                    سربلندي

                                           بلندي

3- گزينه ي صحيح را علامت بزنيد .

    1- در كدام گزينه تشبيه ندارد ؟

       الف- تاج عزت                                        ب-  هر قدم دانه شكري مي كاشت

      پ- گوهر شكر عطايت سفتن                   ت- شكر گويم كه مرا خوار نساخت

    2- كدام عبارت ، غلط معني شده است ؟

      الف- عمر در خاركشي باخته اي : زندگي را تلف  و بيهوده گذرانده اي

      ب- گوهر شكر عطايت سفتن : من از عهده ي سپاسگزاري بخشش هاي تو بر نمي آيم

      پ- هر قدم دانه ي شكري مي كاشت : مي گفت كه خداوند شريك ندارد

      ت- كنم از جيب ، نظر تا دامن : وقتي از سر تا پا ي خود را نگاه مي كنم

     3- معني واژه ي « فرازنده » چيست ؟

        الف- بلند و بر پاكننده                          ب- زنده كننده

        پ- ارزنده                                             ت- نگه دارنده

4- پرسش ها

      الف- كدام يك از ابيات درس داراي رديف است ؟      ب- به نظر جوان چه كسي داراي عزت است ؟

      ج- پير خاركش عزت را در چه مي دانست ؟      د- انگيزه ي پير خاركش از شكر گزاري چه بود؟

      ه- به نظر شما « نوجوان » آزاد بود يا آزاده ؟ پير خاركش چطور ؟

      و- از اين داستان چه نتيجه اي مي توان مي گرفت ؟

       ح- آرایه های درس را پیدا کنید و هر کدام را توضیح دهید.

5- در مورد داستان هاي زير و ارتباط آنها با درس « آزادي » با هم بحث كنيد .

 الف - حاتم طائي را گفتند : از تو بزرگ همت تر در جهان ديده اي يا شنيده اي ؟ گفت : بلي ، يك روز چهل شتر قربان كرده بودم امراي عرب را و خود به گوشه ي صحرا به حاجتي بيرون رفتم و خاركني را ديدم پشته فراهم نهاده . گفتم : به مهماني حاتم چرا نروي كه خلقي بر سماط او گرد آمده اند ؟ گفت :

       هر كه نان از عمل خويش خورد     منت حاتم طائي نبرد

 من او را به همت و جوانمردي از خود برتر ديدم . ( گلستان سعدي ، در فضيلت قناعت )

ب- دو برادر يكي خدمت سلطان كردي و ديگر به سعي بازو نان خوردي . آري توانگر گفت درويش را : چرا خدمت نكني تا از مشقت ِكار كردن برهي ؟ گفت : تو چرا كار نكني تا از مذلت خدمت رهايي يابي ؟ كه حكما گفته اند : نان خود خوردن و نشستن به از كمر زرين به خدمت بستن .

     به دست آهنِ تفته كردن خمير      به از دست بر سينه پيش امير           

( گلستان ، در سيرت پادشاهان )

+ نوشته شده در دوشنبه پانزدهم آذر ۱۳۹۵ ساعت 20:57 توسط تیمو ررضایی  | 

منبع: golestan45.blogfa.com

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---

---