1. بامدادی که تفاوت نکند...... اشاره به اول فروردین وآغاز بهار
لیل ونهار:تضاد
دامن صحرا :اضافه استعاری
مراعات نظیر بین بهار و صحرا (دشت)
2. آفرینش همه تنبیه....
تکرار :دل// ندارد
واج آرایی (د)
جناس تام:خداوند(صاحب) خداوند(الله)
3.این همه نقش ....
در و دیوار:تناسب
در و دیوار ووجود:اضافه استعاری
تکرار:دیوار/نقش
واج آرایی:د
تشبیه در مصرع دوم:هرانسان بی اندیشه مانند نقش روی دیوار بی احساس و فکر وتعقل است
4. کوه و دریا.....
واج آرایی :د
مراعات نظیر :کوه دریا درختان
بیت اشاره به آیه 44سوره اسراء : و ان من شیء الا یسبح بحمده و لکن لا تفقهون تسبیحهم
هر چیزی خدا را به پاکی یاد می کند ولی شما تسبیح آن ها را نمی فهمید
جان بخشی
5. واج آرایی (خ)
خواب جهالت :تشبیه
سربردار:کنایه از بیدار شو
جان بخشی :سخن گفتن مرغان سحر با انسان
6. تشبیه انسا ن به گل بنفشه که سردرپیش دارد و خواب است
تناسب :بنفشه و نرگس
تضاد:خواب و بیدار
سر در پیش داشتن:در این جا کنایه از بی خبری
7. چوب مجازا منظور درخت است . هر چند اگر خود چوب را هم بگوییم شگفتی اش بیشتر است
گل و خار تضاد معنایی
تکرار :که با جناس تام
8. تشبیه انار به حقه (جعبه ی کوچک جواهر)ی پر از دانه های یاقوت
عنب و انار:تناسب
موازنه بین هر دو مصرع
9. پاک و بی عیب خدا :اشاره به سبحان الله
تقدیرعزیز: 38 سوره یس: ذلک تقدیر العزیز العلیم
مصرع دوم: مراعات نظیر :ماه و خورشید
تضاد: لیل و نهار
مصرع دوم اشاره به 33 سوره ابر اهیم: و سخر لکم الشمس و القمر دائبین و سخر لکم اللیل و النهار
11. یکی و هزار :تناسب
گویند و گفته نیاید: تضاد
یکی از هزاران گفته نمی شود:کنایه از بسیاری آن چیز
اشاره به آیه 109 سوره کهف مبنی بر آن که اګرهفت دریا مرکب و درختان روی زمین قلم شوند آب دریا تمام می شود قبل از ان که نعمت های الهی تمام شود
12. مصرع اول: اشاره به سوره نحل: و ان تعدوا نعمه الله لا تحصوها ( و اگر نعمتهای الهی را بشمارید به شماره در نمی آید)
13. گوی چیزی بردن کنایه از سبقت گرفتن در ان کار است
گوی سعادت بردن :کنایه از خوشبخت شدن
گوی سعادت:تشبیه
به منزل نرسیدن:کنایه از :به هدف و مقصود نرسیدن.موفق نشدن
راست رو وکج رفتار:تضاد
مصرع دوم یاد اور ضرب المثل بار کج به منزل نمی رسد
واج آرایی :س